Podatek VAT (value added tax) to zwyczajowa nazwa podatku od towarów i usług, pobieranego na każdym etapie obrotu towarami lub usługami. W artykule wyjaśnimy, kto ma obowiązek odprowadzania podatku VAT. Podpowiemy również, kim jest płatnik VAT, jak sprawdzić status VAT i jakie konsekwencje niesie za sobą niedopełnienie obowiązku płacenia VAT-u.
Spis treści
Podatek od towarów i usług to podatek doliczany do cen netto niemal wszystkich dostępnych na rynku produktów i usług. Choć obowiązek jego naliczenia i odprowadzenia do skarbu państwa spoczywa na sprzedawcach i dostawcach usług, w praktyce pokrywa go finalny odbiorca towaru lub usługi.
Kto musi płacić podatek VAT?
Zgodnie z prawem każdy przedsiębiorca ma obowiązek rejestracji i rozliczania podatku VAT. Od tej zasady istnieje jednak kilka wyjątków.
Kto nie musi płacić podatku VAT?
Możesz dokonać podmiotowego zwolnienia z podatku VAT, jeśli Twoje przychody (wartość sprzedaży) nie przekroczyły w poprzednim roku kwoty 200 tys. zł. Jeśli dopiero rozpoczynasz działalność (lub planujesz ją rozpocząć) i podejrzewasz, że wartość sprzedaży — proporcjonalna do okresu sprzedaży nie przekroczy 200 tys. zł, nie musisz rejestrować firmy jako czynnego podatnika VAT. Jeśli jednak zajmujesz się sprzedażą towarów lub usług wymienionych w ustawie o VAT, nie możesz skorzystać z podmiotowego zwolnienia z podatku. Bez względu na wartość sprzedaży.
Możesz dokonać przedmiotowego zwolnienia z podatku VAT, jeśli świadczysz usługi lub sprzedajesz towary wymienione w art. 43 ust. 1 ustawy VAT. Wśród nich znajdują się m.in.:
usługi prywatnego nauczania na poziomie przedszkolnym, podstawowym, ponadpodstawowym i wyższym;
usługi w zakresie opieki medycznej, służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia;
usługi zarządzania funduszami inwestycyjnymi; ubezpieczeniowe; w zakresie udzielania poręczeń, gwarancji.
Kim jest płatnik VAT?
Płatnik VAT to osoba prywatna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna bez osobowości prawnej, której obowiązkiem jest wyliczenie i pobranie podatku od podatnika oraz odprowadzenie go fiskusowi we wskazanym terminie. Jeśli nie dopełni swoich obowiązków, organ podatkowy może pociągnąć go do odpowiedzialności. Zgodnie z art. 30 § 4 Ordynacji podatkowej płatnik, który nie wykonał swoich obowiązków, odpowiada za podatek niepobrany lub podatek pobrany a niewpłacony. Jeżeli w postępowaniu podatkowym organ podatkowy stwierdzi, że płatnik nie wykonał swoich obowiązków, wydaje on decyzję o odpowiedzialności podatkowej płatnika, w której określa wysokość należności z tytułu niepobranego lub pobranego, a niewpłaconego podatku.
Płatnik VAT a podatnik VAT
Wbrew obiegowej opinii, płatnik VAT nie jest tym samym co podatnik VAT. Jedną z najważniejszych różnic pomiędzy tymi podmiotami pozostaje fakt, że obowiązkiem płatnika jest wyliczenie i pobranie należnego podatku od podatnika, a następnie wpłacenie go do urzędu. Podatnik wylicza i wpłaca fiskusowi podatek z własnego majątku, nie pobierając go od nikogo.
Jak sprawdzić, czy Twój kontrahent jest czynnym podatnikiem VAT i dlaczego warto to zrobić?
Weryfikacja VAT — jak to zrobić?
Skutecznym sposobem, aby sprawdzić status VAT przedsiębiorcy, jest skorzystanie z Białej Listy Podatników VAT - internetowego rejestru prowadzonego przez szefa Krajowej Administracji Skarbowej. Rejestr zawiera informacje na temat podatników, którzy:
zostali zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni lub zwolnieni,
nie zostali zarejestrowani lub zostali wykreśleni z rejestru,
zostali przywróceni jako podatnicy VAT.
Aby dokonać weryfikacji VAT, musisz dysponować
numerem NIP podmiotu lub
numerem REGON podmiotu, lub
nazwą firmy, lub jej fragmentem, a w przypadku osób fizycznych — imieniem i nazwiskiem, lub
numerem rachunku.
Sprawdzenie czynnego podatnika VAT — dlaczego jest tak ważne?
Sprawdzenie podatnika VAT powinno być jednym z najważniejszych działań przed uiszczeniem płatności kontrahentowi. Sprawdzając status VAT partnera biznesowego, unikniesz nieprzyjemnych niespodzianek i strat podatkowych. Dlaczego? Zgodnie z prawem, które obowiązuje od 1 stycznia 2020 r., płatność w kwocie wyższej niż 15 000 zł powinna trafić wyłącznie na rachunek kontrahenta wskazany w wykazie podatników VAT. Jeśli tak się nie stanie, nie zaliczysz tego wydatku do kosztów uzyskania przychodu. To jednak nie wszystko. Przelew na rachunek inny niż ten, który figuruje na białej liście, będzie skutkował także solidarną ze sprzedawcą odpowiedzialnością za jego zaległości podatkowe. Oczywiście jedynie w części, którą przelałeś na niewłaściwe konto.
