NIP, czyli numer identyfikacji podatkowej, to jeden z podstawowych identyfikatorów każdej firmy. Jest nadawany przez urząd skarbowy i składa się z dziesięciu cyfr. Do czego jest potrzebny? Kiedy się go używa? Jak sprawdzić NIP firmy i kiedy warto to zrobić? Odpowiadamy!

Czym jest NIP?

Numer Identyfikacji Podatkowej został wprowadzony w 1996 roku ustawą o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników. Służy do identyfikacji podatnika. Do 2011 roku był on nadawany każdemu podatnikowi, a jego podawanie było konieczne np. przy składaniu zeznania rocznego. Obecnie jest jednak stosowany tylko przez przedsiębiorców.

Każdy NIP jest niepowtarzalny. Składa się z 10 cyfr:

• pierwsze 3 identyfikują urząd skarbowy, który go nadał,

• kolejne 6 stanowi kombinację indywidualnie nadawaną podatnikowi,

• ostatnia cyfra pełni funkcję liczby kontrolnej i jest wyliczana za pomocą specjalnego algorytmu.

NIP jest przyporządkowany do podatnika na cały okres prowadzenia działalności danego podmiotu lub na całe życie (w przypadku osób fizycznych).

Do czego służy NIP i gdzie się go używa?

NIP służy przede wszystkim do identyfikowania podatnika przez urząd skarbowy. Jest zatem używany przez przedsiębiorców w komunikacji z tym organem. Przedsiębiorca ma obowiązek posługiwania się NIP-em podczas składania wszelkiego rodzaju deklaracji i zeznań czy dokonywania płatności podatkowych. Numer jest też wymagany w dokumentach związanych z wykonywaniem zobowiązań niepodatkowych należności budżetowych, do których poboru są obowiązane organy podatkowe lub celne.

Zdarza się również, że NIP trzeba przedstawić na żądanie:

• organów administracji rządowej i samorządowej,

• organów Krajowej Administracji Skarbowej,

• przedstawicieli Najwyższej Izby Kontroli,

• banków i spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych,

• stron czynności cywilnoprawnych,

• płatników i inkasentów podatków i niepodatkowych należności budżetowych.

NIP jest ponadto zintegrowany z bazą GUS. Dlatego umożliwia sprawdzenie danych kontrahenta.

Kto musi mieć numer NIP?

Dla kogo numer NIP jest obowiązkowy? Od 2011 roku z konieczności jego uzyskiwania są zwolnione osoby fizyczne (podatnicy, którzy nie są czynnymi podatnikami podatku VAT i nie prowadzą działalności gospodarczej).

W przypadku przedsiębiorców numer NIP jest jednak obowiązkowy i pełni podobną funkcję jak numer PESEL dla osób prywatnych. Jest on identyfikatorem podatkowym dla:

• osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą lub będących czynnymi podatnikami podatku VAT,

• płatników składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne,

• osób prawnych czy jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej, które na podstawie ustaw podatkowych są podatnikami,

• innych podmiotów niż osoby fizyczne, osoby prawne czy jednostki organizacyjne, które w świetle ustaw podatkowych są podatnikami,

• podmiotów wykonujących działalność nieewidencjonowaną. 

Jak sprawdzić NIP?

Jak sprawdzić NIP? Nie jest to skomplikowane. Wystarczy zgłosić się do urzędu skarbowego, który go wydał. Możliwe jest także zawnioskowanie o wydanie zaświadczenia o nadaniu NIP. Inną metodą jest sprawdzenie NIP drogą elektroniczną – przez Portal Podatkowy albo stronę KRS. Po podaniu numeru można uzyskać informacje, czy jest poprawny, niepoprawny, czy też został unieważniony.

Jak sprawdzić NIP innej firmy?

NIP może służyć też do weryfikacji kontrahentów. W tym celu można się posłużyć stroną Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEiDG). Wystarczy podać nazwę firmy, jej REGON lub adres siedziby, by uzyskać informację na temat przypisanego jej NIP-u.

Jeśli wyszukiwana firma jest spółką prawa handlowego, która podlega rejestracji w Krajowym Rejestrze Sądowym, należy skorzystać z wyszukiwarki na stronie KRS. Możliwe jest także sprawdzenie NIP-u europejskiego należącego do firmy zagranicznej (z terenu UE). W tym przypadku trzeba skorzystać z unijnego systemu VIES (VAT Information Exchange System) dostępnego na stronie Komisji Europejskiej.